THÂN THẾ SỰ NGHIỆP CỤ NGUYỄN SINH SẮC
(Theo gia phả của dòng họ Nguyễn Sinh
bản gốc lập năm 1927 được lưu tại bào tàng Hồ Chí Minh Hà Nội)
 |
Nguyễn Sinh Sắc (1862 – 1929) |
Cụ Nguyễn Sinh Sắc (Tức Nguyễn Sinh Huy (1862 – 1929) – Thân sinh của cụ Nguyễn Sinh Cung (Tức Nguyễn Ái Quốc, Chủ Tịch Hồ Chí Minh). Sinh năm1862 tại làng Sen, xã Chung Cự, Tổng Lâm Thịnh, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An (Nay là Làng Sen, xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An). Học vị phó bảng.Cụ là con trai thứ của cao tổ Nguyễn Sinh Nhậm và Hà Thị Hy. Cụ Nhậm là người làng Sen, cụ Hy là người làng Hoàng Trà, khác thôn nhưng cùng xã. Hai cụ sinh được 2 người con trai là Nguyễn Sinh Thuyết và Nguyễn Sinh Sắc. Hai cụ mất sớm. Cao tổ Nguyễn Sinh Nhậm là trưởng tộc từ đời thứ 10 của dòng Họ Nguyễn Sinh. Dòng Họ Nguyễn Sinh được hình thành cách đây hơn 400 năm tại Làng Sen, xã Chung Cự, Tổng Lâm Thịnh, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.Nhờ có ý chí ham học, thông minh sáng suốt và sự giúp đỡ của cụ Hoàng Đường, cụ Nguyễn Sinh Sắc đã học hành đỗ đạt từ lúc còn trẻ.
Năm 1883, cụ
được cụ Hoàng Đường yêu quý gả con gái là Hoàng Thị Loan làm vợ, hai cụ sinh được
4 người con: Bà Nguyễn Thị Thanh – Tự Bạch Liên, ông Nguyễn Sinh Khiêm – tức
Nguyễn Tất Đạt, ông Nguyễn Sinh Cung – tức Nguyễn Tất Thành, Nguyễn Ái Quốc, Hồ
Chí Minh, ông Nguyễn Sinh Xin – tức Nguyễn Sinh Nhuận.Năm 1901, cụ đậu phó bảng
với đồng khoa là Ngô Đức Kế, Phan Chu Trinh. Được triều đình mời cụ về làm quan
nhưng cụ đều từ chối. Thoái thác mãi, đến năm 1905, cụ mới vào kinh đô Huế nhận
chức Thừa
Biện Bộ Lễ. Trong thời gian ở kinh thành Huế, cụ đã có chí hướng hoạt động
cách mạng cùng với cụ Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh. Do đó, năm 1909, triều
đình Huế muốn cách ly cụ nên đã cử cụ về làm tri huyện Bình Khê. Tại đây, cụ ra
sức bênh vực, giúp đỡ dân nghèo, trừng trị bọn cường hào áp bá vì vậy không được
lòng quan chức đương triều và tầng lớp địa chủ, cường hào tại địa phương.Chúng
vu khống cụ ngộ sát tên cường hào Tạ Quang Đức nên cụ bị giáng 4 chức và được
triệu hồi về Kinh làm quan. Nhưng cụ đã từ quan để hoạt đồng cách mạng cùng với
cụ Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Lương Văn Can, Nguyễn An Ninh,… Thời gian
này, Nguyễn
Sinh Cung ( tức Nguyễn Tất Thành) đang theo học ở
trường Quốc Học Huế đã có những hoạt động tổ chức biểu tình chống Pháp theo lời
chỉ bảo của cụ. Vì vậy, cụ đã bị Thực Dân Pháp theo dõi, cụ tránh về làng Hòa
An, Cao Lãnh ở ẩn, làm nghề bốc thuốc, giúp đỡ dần nghèo và bí mật hoạt động
Cách Mạng. Cụ được nhân dân yêu quý, kính trọng. Trong thời gian đó, vì thương
nhớ, kính yêu người vợ hiền đã quá cố là bà Hoàng
Thị Loan nên cụ sống 1 mình tại nhà ông Năm Giáo mà không hề nghĩ tới việc
tái hôn và có con cái. Nhân dân Hòa An, Cao Lãnh là những người chứng kiến tấm
lòng chung thủy của Cụ.
Năm 1929, sức
khỏe quá yếu, mặc dù được các thân sĩ trong vừng lo lắng chăm sóc tại nhà ông
Năm Giáo nhưng cụ không qua khỏi và qua đời tại đây. Linh cữu cụ được quàn tại Chùa
Hòa An, mộ cụ được đặt tại Miếu Trời Sanh, làng Hòa An. Sau đó ít lâu, con gái
đầu là bà Nguyễn Thị Thanh đã vào viếng
mộ cụ.
Trong thời
gian Thực Dân Pháp và Đế Quốc Mỹ chiếm đóng, chúng đã cố tình phá hoại ngôi mộ
của Cụ nhưng lãnh đạo và nhân dân địa phương đã tìm mọi cách bảo vệ cho đến năm
1975 khi đất nước giải phóng thống nhất. Ông Nguyễn Sinh Thọ, ông Nguyễn
Sinh Trường và ông Nguyễn Sinh Tuấn
– chắt nội tộc đời thứ 4 đã thay mặt dòng họ Nguyễn Sinh vào tham gia xây dựng
mộ Cụ, thăm hỏi bà con đã có công chăm sóc cụ tại Hòa An, Cao Lãnh.
Ngày nay,
nơi đây đã được nhà nước, lãnh đạo và nhân dân địa phương tôn tại uy nghi,
trang trọng thành khu công viên rộng lớn hiện đại. Hàng năm, vào này giỗ cụ,
chính quyền, lãnh đạo và nhân dân địa phương đều tổ chức nghi lễ trang trọng,
linh đình, Họ Nguyễn Sinh đều cử người tham dự.
* Ghi chú:
- Các tài
liệu minh chứng lịch sử trên đều có tại Bảo Tàng Hồ Chí Minh Hà Nội, Bảo tàng Hồ
Chí Minh tại Kim Liên – Nam Đàn – Nghệ An, Bảo tàng cụ Nguyễn Sinh Sắc tại Cao
Lãnh, Đồng Tháp.
- Tư liệu
trên là chính sử để phản bác lại các bài viết có tính chất xuyên tạc sự thật, ảnh
hưởng đến uy tín của tổ tiên dòng họ Nguyễn Sinh.
Tác giả:
Ông Nguyễn
Sinh Tuấn (84 tuổi)
Cháu nội tộc đời thư 4 của cụ Nguyễn Sinh Sắc.
